SIMSIZ TARMOQLARNI MODELLASHTIRISH (WI-FI, WIMAX, LTE, 5G, HALOW)

Main Article Content

Аннотация:

Maqolada zamonaviy simsiz aloqa texnologiyalarini – Wi-Fi, WiMAX, LTE, 5G va IEEE 802.11ah (HaLow) standartlarini modellashtirishning nazariy asoslari, matematik yondashuvlari hamda amaliy qo‘llanilish xususiyatlari tahlil qilinadi. Simsiz tarmoqlarda uzatish tezligi, spektrdan foydalanish samaradorligi, kechikish, qamrov masofasi va energiya sarfini modellashtirish jarayonida qo‘llaniladigan analitik, statistik va kompyuter simulyatsiya metodlariga alohida e’tibor qaratiladi. Maqolada har bir texnologiyaning arxitekturaviy tuzilishi, kanal modeli, to‘lqin tarqalishi, interferensiyani baholash hamda trafikni prognozlash mexanizmlari ilmiy asosda yoritiladi.  5G va HaLow kabi yangi avlod standartlarida massiv MIMO, nurlanishni shakllantirish (beamforming), OFDMA, quvvatni boshqarish va IoT tarmoqlarining samaradorligini oshirishga qaratilgan algoritmlar modellashtirish orqali baholanadi. Olingan natijalar simsiz tizimlarning real sharoitlarda ishlash parametrlarini oldindan prognozlash, optimal konfiguratsiyani tanlash va tarmoq resurslaridan samarali foydalanishni ta’minlash imkonini beradi. Tadqiqot natijalari raqamli transformatsiya jarayonida yuqori tezlikdagi, barqaror va energiya tejamkor simsiz aloqa infratuzilmasini loyihalashtirishda muhim ilmiy-amaliy ahamiyatga ega.

Article Details

Как цитировать:

Xasanov, J. ., & Ismoilov, N. . (2025). SIMSIZ TARMOQLARNI MODELLASHTIRISH (WI-FI, WIMAX, LTE, 5G, HALOW). Наука и инновация, 3(49), 102–107. извлечено от https://www.in-academy.uz/index.php/si/article/view/66732

Библиографические ссылки:

3GPP TS 36.300. Evolved Universal Terrestrial Radio Access (E-UTRA) and Evolved Universal Terrestrial Radio Access Network (E-UTRAN).

3GPP TS 38.300. NR; Overall description of 5G New Radio (NR) Access Technology.

IEEE Std 802.11. Wireless LAN Medium Access Control (MAC) and Physical Layer (PHY) Specifications.

IEEE Std 802.11ah. Sub-1 GHz License-Exempt Operation for Long-Range IoT Connectivity.

IEEE Std 802.16. Air Interface for Broadband Wireless Access Systems (WiMAX).

Rappaport, T. S. (2015). Wireless Communications: Principles and Practice. Prentice Hall.

Goldsmith, A. (2005). Wireless Communications. Cambridge University Press.